2025 წლის 21 იანვარს იტალიის საკონსტიტუციო სასამართლომ მიიღო მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება, რომელიც ეხება შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირების უფლებებს იტალიის მოქალაქეობის მიღების პროცესში. სასამართლომ დაადგინა, რომ იტალიური ენის ცოდნის ტესტის მოთხოვნა ამ პირებისთვის არაკონსტიტუციურია, რადგან ეს არღვევს თანასწორობის პრინციპს და ქმნის დისკრიმინაციულ ბარიერს.
რა შეიცვალა?
იტალიაში მოქალაქეობის მიღების ერთ-ერთი აუცილებელი პირობაა B1 დონის იტალიური ენის ცოდნის დამადასტურებელი ტესტის ჩაბარება. ეს მოთხოვნა ეხება ყველა იმ უცხოელს, ვინც იტალიის მოქალაქეობას მოითხოვს, მათ შორის იმათაც, ვინც მას ქორწინების გზით ან ხანგრძლივი ცხოვრების შემდეგ იღებს. თუმცა, სასამართლომ მიიჩნია, რომ ამ პირობის გავრცელება შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირებზე უსამართლოა, რადგან მათ შესაძლოა ფიზიკური, ნევროლოგიური ან კოგნიტიური პრობლემების გამო არ შეეძლოთ ტესტის ჩაბარება.
სასამართლოს დასაბუთება
იტალიის კონსტიტუციის მიხედვით, სახელმწიფო ვალდებულია უზრუნველყოს თანასწორობა და დაიცვას მოქალაქეების უფლებები დისკრიმინაციის გარეშე. სასამართლომ აღნიშნა, რომ ენის ტესტის მოთხოვნა შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირებისთვის არღვევს კონსტიტუციის მე-3 და მე-97 მუხლებს, რომლებიც ეხება თანასწორობასა და ადმინისტრაციულ პროცესებში სამართლიანობას.
ვის ეხება ეს გადაწყვეტილება?
- ფიზიკურად შეზღუდული პირებს, რომლებსაც არ შეუძლიათ ტესტის ჩაბარება;
- კოგნიტიური ან ნევროლოგიური დარღვევების მქონე პირებს (მაგალითად, აუტიზმის ან ალცჰაიმერის მქონე პირებს);
- იმ პირებს, რომლებსაც აქვთ ჯანმრთელობის ისეთი მდგომარეობა, რაც ხელს უშლის ენის სწავლის უნარს.
რა გავლენა ექნება ამ გადაწყვეტილებას?
ეს გადაწყვეტილება შეამსუბუქებს იტალიის მოქალაქეობის მიღების პროცესს შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირებისთვის. იტალიის მთავრობასა და შესაბამის სამსახურებს ახლა მოუწევთ ახალი რეგულაციების შემუშავება, რათა ეს პირები განთავისუფლდნენ ენის ტესტის მოთხოვნისგან.
რას უნდა ელოდონ ემიგრანტები?
იტალიის ხელისუფლებამ შესაძლოა შექმნას სპეციალური პროცედურები, რომლებიც შეამოწმებს და დაადასტურებს განმცხადებლების ჯანმრთელობის მდგომარეობას, რათა თავიდან იქნას აცილებული შესაძლო ბოროტად გამოყენება. ამასთან, მნიშვნელოვანია, რომ პასუხისმგებელ ორგანოებს მკაფიოდ განისაზღვრონ ის კრიტერიუმები, რომელთა მიხედვითაც განსაზღვრავენ, ვინ შეიძლება გათავისუფლდეს ტესტისგან.
იტალიის საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილება დიდი წინგადადგმული ნაბიჯია შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ემიგრანტებისთვის. ეს აჩვენებს, რომ ქვეყანა ცდილობს შექმნას უფრო ინკლუზიური და სამართლიანი სისტემები, რომლებიც ყველა მოქალაქის უფლებას თანაბრად უზრუნველყოფს. ახლა მნიშვნელოვანია, რომ იტალიის შესაბამისმა ორგანოებმა ეს გადაწყვეტილება რეალურად განახორციელონ და შექმნან გამჭვირვალე პროცედურები, რომლებიც დაიცავს ამ პირების უფლებებს.
